Jaunimo Teatras, czyli Teatr Młodzieży, to wileńska placówka kulturalna powołana do życia w 1965 roku. Od samego początku teatr wyróżniało świeże spojrzenie i otwartość na nowe doświadczenia, dzięki którym – zgodnie z nazwą – zachował młody charakter przez ponad 50 lat swojego istnienia. W tym duchu w zabytkowym budynku teatru od kilku lat prowadzone są gruntowne prace remontowe i przeprowadzona została modernizacja sprzętu, w czym duży wkład miała firma PS Teatr.
Wszystko zaczęło się w 2018 roku od przygotowania projektu modernizacji sceny opracowanego na zlecenie wileńskiej pracowni projektowej zajmującej się głownie obiektami zabytkowymi i obiektami kultury. Część projektu stanowił kosztorys, który już na wstępie odpowiadał inwestorowi badającemu rynek we własnym zakresie na temat tego, skąd można by pozyskać sprzęt oświetleniowy oraz urządzenia mechaniki sceny. Projekt był opracowywany przez wiele miesięcy w ścisłej koordynacji z wileńskim biurem oraz inwestorem, czyli teatrem.
Ważną częścią całej realizacji było oświetlenie technologiczne w raz z aparatami oświetleniowymi oraz systemem sterowania.
Reprezentantem inwestora był dyrektor techniczny teatru, człowiek z ogromnym doświadczaniem, cieszący się uznaniem w środowisku teatralnym na Litwie i w Rosji. Człowiek o bardzo rozległych kontaktach także ze środowiskiem teatralnym w Polsce. Od początku dokładnie wiedział, co chce osiągnąć, z racji tego projekt został przygotowany w taki sposób, aby w 100% odpowiadał potrzebom teatrowi młodzieży. Kolejnym krokiem było ogłoszenie przetargu w oparciu o projekty przygotowane przez PS Teatr. Przetarg, który odbył się na przełomie marca i kwietnia 2019 wygrała litewska firma Sonus, która prace związane z mechaniką sceny, oświetleniem i multimediami zleciła firmie z Piaseczna jako podwykonawcy. Termin realizacji prac był ściśle określony warunkami przetargu i obejmował okres w wydłużonej przerwie letniej, czyli od czerwca do września.
Prace rozpoczęły się w czerwcu i obejmowały początkowo scenę oraz pomieszczenia przy scenie. W tym miejscu warto dodać, że w teatrze równocześnie pracowała będąca tam od lat firma budowlana, która wcześniej zmodernizowała widownię, budynek pomieszczeń biurowych i administracyjnych, a także inne wnętrza. Ten fakt wpływał na to, że koordynacja prac prowadzonych przez specjalistów z PS Teatr z pracami budowlanymi nie była prosta i wynikało z tego szereg utrudnień. Wszystkie działania były uzależnione od budowlańców. Początkowo do prac udostępniono tylko samą scenę, niestety z dwutygodniowym opóźnieniem względem terminu, który był zaplanowany w harmonogramie. Obecny na miejscu stolarz (prace obejmowały również podłogę sceny, którą wykonano z drewna przywiezionego z Polski) mógł z kolei rozpocząć pracę z miesięcznym opóźnieniem. Ekipa PS Teatr podołała jednak wszystkim zadaniom i zmieściła się w wyznaczonych terminach. Ważnym czynnikiem było to, aby teatr zgodnie z planem mógł podjąć próby do spektakli, po to by w październiku oficjalnie rozpocząć nowy sezon.
Technologia sceny
Firma PS Teatr dostarczyła oraz zainstalowała wszystkie urządzenia mechaniczne, a więc pięć mostów oświetleniowych, sztankiety do dekoracji, scenę obrotową, zapadnię transportową z tyłu sceny oraz dodatkową zapadnię transportową na zapleczu, która miała współpracować z istniejącą zapadnią mechaniczną. Do tego wszystkiego był oczywiście system sterowania. Ponadto zainstalowano wiele mobilnych urządzeń, w tym wyciągarki punktowe czy przesuwne zwijacze kablowe. Ważną częścią całej realizacji było oświetlenie technologiczne wraz aparatami oświetleniowymi oraz systemem sterowania. Dostarczono i zainstalowano, między innymi, urządzenia takich marek jak ETC, Martin, Robert Juliat czy City Theatrical.
Do tego oczywiście należy dodać rozdzielnię elektryczną i regulatory. Częściowo zainstalowano nową rozdzielnię, a cześć istniejącej została przeniesiona. System sterowania oświetlenia oraz cała rozdzielnia oświetlania były dość wyjątkowe z tego względu, że zastosowano tam 288 obwodów, co samo w sobie nie jest jakąś wyjątkową liczbą jak na teatr, ale było to 288 obwodów przełączalnych. Dorobiono specjalną krosownicę, która pozwala na nadanie każdemu obwodowi funkcji regulowanej lub nieregulowanej a także dołożono system sterowania, który włącza i wyłącza obwody nieregulowane. Ponadto zainstalowano system sterowania oparty na światłowodach, w sumie 48 linii ethernetowych biegnących na mosty i do kaset podłogowych oraz ściennych w różnych lokalizacjach. W celu kontroli aparatów inteligentnych zostało wykonanych sześć osobnych spliterów, z których każdy używa osobnego uniwersum dmx. Z ciekawych urządzeń mechanicznych warto jeszcze wymienić windę do projektorów. Inwestor zażyczył sobie, aby wykonać windę jeżdżącą po balustradzie balkonu w celu ułatwienia obsługi znajdujących się na niej trzech projektorów.
Firma PS Teatr dostarczyła oraz zainstalowała także wszystkie urządzenia mechaniczne.
Multimedia
Podstawą projektu była elastyczność w zakresie odbioru i wysyłania sygnałów multimedialnych. Chodziło o to, żeby w każdym jednym możliwym punkcie wyznaczonym przez inwestora można było ze sceny wysłać i odebrać sygnał. Dlatego zdecydowano się na podwójny system dystrybucji sygnału oparty na SDI oraz po skrętce za pomocą protokołu HDBaseT. Całość miksowana w automatycznej matrycy zarządzanej z reżyserki poprzez sieć LAN lub bezpośrednio. Wyzwaniem dla całości było opracowanie systemów działających bezprzewodowo ponieważ cały budynek znajduje się pod ochroną konserwatora zabytków. Nie można było kuć, układać kabli na zewnątrz w rynienkach dla tego też ważnym elementem było dobranie urządzeń, które będą pracowały stabilnie w trudnych warunkach. Cały obszar trzeba było pokryć dokładnie siecią poprzez odpowiednie ustawienie punktów dostępowych, których ulokowanie utrudniała ochrona konserwatora. Dodatkowe utrudnienie stanowiła bariera językowa, nieco odmienna mentalność oraz podejście do pracy Litwinów.
Życzeniem inwestora było między innymi wykonanie specjalnej windy dla projektorów, jeżdżącej po balustradzie balkonu.
Głównym elementem dostawy były projektory o jasności 10 000 ANSI lumenów, które musiały spełniać takie kryteria jak mobilność i cicha praca. Dodatkowo wykonano system podglądu, który pozwala operującemu technikowi czy realizatorowi widzieć dokładnie to, co dzieje się zarówno na widowni, jak na scenie, nawet przy zamkniętej kurtynie, na co pozwalają zainstalowane dwie kamery, które są skierowane krzyżowo na wejścia z lewej i prawej strony sceny. Kamery są przystosowane do pracy w ciemnościach, więc nawet w momencie, gdy gasną światła operator dokładnie wie, jak przebiega akcja i czy aktorzy ustawili się w odpowiednich miejscach, aby rozpocząć daną scenę. Sygnał z kamer może być również wysyłany do innych pomieszczeń np. do gabinetu dyrektora teatru.
W całym teatrze wykonano również system digital signage jako system informacyjno-reklamowy z monitorami umieszczonymi w całym teatrze, które podglądają scenę, wyświetlają elementy reklamowe, napisy wzywający aktorów do wyjścia lub informacje dla osób zwiedzających i widzów w postaci elementów ostrzegawczych lub zachęcających do obejrzenia innego spektaklu. Cały system digital signage wieńczą dwa ekrany umieszczone na zewnątrz o stopniu ochrony IP68 z racji tego, że elewacja jest tam praktycznie półotwarta, a przez to narażona na rożne warunki atmosferyczne, jak wiatr i deszcz. Na wspomnianych ekranach wyświetlane są głównie materiały reklamowe.
Mikser RGB Link M2 to kompletne rozwiązanie typu wszystko w jednym – łączy miksowanie sygnału wideo ze skalowaniem.
Warto dodać, że po zakończonej modernizacji teatru zostało wystawionych kilka spektakli transmitowanych w Internecie. Podczas streamowania sygnałów online użyto dostarczonego miksera M2 chińskiej marki RBG Link, który sprawdził się wyśmienicie, a obsługa bardzo chwaliła jego działanie.
Obecnie Jaunimo Teatras możne poszczycić się niezawodnym sprzętem i wieloma nowoczesnymi rozwiązaniami.
Pomimo iż prace oficjalnie już się zakończyły, specjaliści z PS Teatr cały czas nadzorują poczynania pracowników Jaunimo Teatras. Wszystko jest kontrolowane online i w razie konieczności istnieje możliwość natychmiastowej pomocy w przypadku, gdy obsługa wykona coś niepoprawnie. Podsumowując, warto przytoczyć słowa dyrekcji teatru: „Żadna firma litewska nie wykonała by tych prac w takim tempie i na takim poziomie technicznym.”
Tekst: Muzyka i Technologia
Zdjęcia: Piotr Piekut