Nowoczesne oświetlenie LED dla teatrów i sal widowiskowych cz. 2

W poprzednim numerze „Muzyki i Technologii” przedstawiliśmy ogólny zarys systemu oświetlenia przeznaczony do teatrów, sal widowiskowych i korytarzy. Gwoli przypomnienia, jest to autorskie rozwiązanie brytyjskiej firmy GDS (Global Design Solutions), oferujące oświetlenie bazujące na źródłach światła LED o wysokim współczynniku CRI (ponad 92), z płynną regulacją jasności od 0 do 100%, sterowanych bezprzewodowo lub za pomocą DMX. Teraz prezentujemy poszczególne elementy systemu, zaczynając od opraw oświetleniowych. Rodzina opraw oferowanych przez GDS nosi nazwę ArcPro, obecnie już w wersji 1.5. Silną stroną jej elementów jest ich powtarzalność – urządzenia są budowane na selekcjonowanych podzespołach wysokiej jakości oraz są wielokrotnie testowane, tak aby do klienta trafiały produkty o jednakowej temperaturze barwowej i jasność; wszystkie oprawy są matowe oraz mają odbłyśniki niwelujące efekt olśnienia. Aby uniknąć hałasu, tak utrudniającego pracę w miejscach np. wykonywania czy zapisywania muzyki, jak studia nagraniowe czy filharmonie, wszystkie urządzenia GDS chłodzone są konwekcyjnie, czyli nie mają wiatraków. Pro One-Cell – oprawy o pojedynczym źródłem światła LEDOprawa MR 16 jest odpowiednikiem dla powszechnych w użytkowaniu opraw z żarówką halogenową MR16. Jej moc to 7,2 W, jasność wynosi 575 lm, co daje wydajność 79 lm/1 W. Reflektor występuje w wersji z ramieniem, do mocowania na suficie lub ścianie, oraz wersji podsufitowej z możliwością regulacji kierunku świecenia w jednej osi. Producent oferuje różne kąty świecenia oraz różne temperatury barwowe źródła światła. Głównym zastosowaniem reflektora Pro One-Cell MR16 są instalacje podtynkowe lub sufity podwieszane, zapewniające oświetlenie na krótkim i średnim dystansie oraz doświetlenie korytarzy. Oprawa MR16 korzysta z zewnętrznego zasilacza ze sterownikiem (ARC-D1 lub ARC-D4), umożliwiającego pełną regulację jasności. Do jednego sterownika ARC-D1 można podłączyć dwa reflektory Pro One-Cell MR16, do ARC-D4 można podłączyć osiem reflektorów MR16. Dostępne kąty to 19°, 24° i 60°, wydajność 575 lm dla 3000 K. Temperatury barwowe: 2700 K, 3000 K, 4000 K, 5000 K.1 Cell Small to oprawa do montażu sufitowego z regulacją kierunku świecenia. Diody osadzone są w kompaktowych, metalowych obudowach; zapewniają dyskretne oświetlenie na krótkim i średnim dystansie. Moc źródła światła to 21,6 W, jasność – 1661 lm; wydajność 76 lm/1 W.1 Cell Large to reflektor z tym samym źródłem światła 21,6 W co 1 Cell Small, z możliwością mocowania podsufitowego, jest także wersja z ramieniem do montażu na ścianie lub suficie. Reflektory – jak sugerują ich nazwy – różnią się wielkością obudowy oraz dostępnymi kątami świecenia. Dodatkowo, wersja large w montażu podsufitowym ma opcję kierowania wiązki światła w dwóch osiach. Oprawy znajdują zastosowanie w oświetleniu sal widowiskowych, korytarzy itp. Oba reflektory wymagają zewnętrznego sterowania i zasilania za pomocą sterownika ARC-D1 – 1x Pro One Cell lub ARC-D4 – 4 x Pro One-Cell. Wydajność 1661 lm dla 3000 K. Temperatury barwowe: 2700 K, 3000 K, 4100 K, 5000 K.Dostępne kąty dla Pro One-Cell Small to 19°, 24°, 37° i 60°.Dostępne kąty dla Pro One Cell Large to 30°, 40° i 80°. Pro Multi-Cell – oprawy z kilkoma źródłami światłaReflektory 2 i 4 Cell z grupy Pro Multi-Cell różnią się od Pro One-Cell głównie tym, że mają wbudowany zasilacz, sterownik zapewniający płynną regulacją jasności od 100% do 0% oraz nadajnik i odbiornik odpowiedzialny za komunikację w ramach systemu Arc-Mesh. W tym wypadku wystarczy lampę podłączyć do zasilania 230 VAC i działa. Istotę działania i strukturę sieci Arc-Mesh przedstawimy w kolejnym numerze.Obudowy Pro-Multi Cell, podobnie jak mniejsze wersje, wykonane są z wysokiej klasy stali nierdzewnej malowanej proszkowo. Reflektory są chłodzone konwekcyjnie. Wersja 2 Cell to po prostu dwa źródła światła LED umieszczone obok siebie, łączna moc to 48 W. Reflektor 4 Cell to już nieco bardziej rozbudowana oferta o mocy 93,5 W. W katalogu GDS znajdują się formy okrągłe, kwadratowe i liniowe. Te dwie ostatnie wyposażone są w ramie montażowe, oprawa okrągła to klasyczny zwis pionowo w dół, mocowany na pręcie M10. Producent oferuje pełną gamę kątów świecenia oraz temperatur barwowych. Reflektory stosuje się w oświetleniu większych powierzchni sal teatralnych, koncertowych, filharmonijnych.Dostępne kąty 19°, 24°, 37° i 60°. Obudowy podwójne: 3551 lm dla 3000 K; obudowy poczwórne: 6911 lm dla 3000 K, zasilanie: 90–240 VAC. Temperatury barwowe: 2700 K, 3000 K, 4000 K, 5000 K.Największe z katalogowych urządzeń GDS to oprawy Pro Eight-Cell, składające się z ośmiu źródeł światła LED o łącznej mocy 187 W i jasności 13822 lumenów. Ich przeznaczeniem jest oświetlanie dużych powierzchni i montaż na dużej wysokości. Nadają się doskonale do dużych sal koncertowych i audytoryjnych. Podobnie jak w pozostałych elementach systemu ArcPro chłodzenie odbywa się bez szumiących wiatraków. Obudowy wykonane są z wysokiej klasy stali malowanej proszkowo. Pro Eight-Cell, podobnie jak Pro 2 i 4 Cell, ma wbudowany sterownik i odbiornik-nadajnik sygnału bezprzewodowego. Dostępne kąty to 19°, 24°, 37° i 60°; wydajność 13822 lm dla 3000 K, zasilanie: 90–240 VAC. Temperatury barwowe: 2700 K, 3000 K, 4000 K, 5000 K. Zarówno 2 i 4, jak 8 Cell mają gniazdo umożliwiające doprowadzenie sygnału DMX. ArcLampJednym z istotniejszych produktów wykraczających poza ArcPro są zamienniki klasycznych żarówek o nazwie ArcLamp. Jest to grupa żarówek ze źródłem LED, idealna do zastosowania w żyrandolach i wiszących lampach – tam, gdzie wymagane jest absolutnie płynna regulacja jasności od 100% do 0% oraz ciepłe światło. Żarówki ArcLamp dostępne są w temperaturze barwowej 2700 K, zasilane są stałym napięciem 24 V. Proces przejścia na system ArcLamp w obiekcie ogranicza się do wymiany źródeł światła oraz zamiany starych regulatorów napięcia na nowe stałonapięciowe, przeznaczone do ArcLamp, bez konieczności wymiany instalacji elektrycznej. Układy sterujące występują w trzech wersjach w zależności od mocy (150 W, 300 W, 750 W), z możliwością montażu w racku 1U lub montażu ściennego.Cały system ArcLamp charakteryzuje się niskim zużyciem energii i długą gwarancją (trzy lata lub czterdzieści tysięcy godzin). Kompaktowa i solidna żarówka LED o mocy 4,8 W dostępna jest kształcie świeczki lub bańki, o szkle przeźroczystym bądź mlecznym. Jest to godna uwagi alternatywa dla np. głównych żyrandoli teatralnych, oferująca 90% oszczędności w zużyciu energii bez uszczerbku na estetyce i wysokiej jakości światła. Dzięki zastosowaniu kompensatorów spadku napięcia w obudowie żarówki system ArcLamp zapewnia jednolity poziom jasności światła przy jej regulacji we wszystkich jego punktach. Dodatkowo dostępne są żarówki na zasilanie 230 VAC z temperaturą barwową 2300 K oraz 2700 K, jednak bez możliwości płynnej regulacji ich jasności. Znajdują zastosowania na zasadzie włącz–wyłącz, zachowując estetykę systemu ArcLamp.Dostępne są oprawy z mocowaniem BC (B22), ES (E27) i SES (E14). Wydajność: 600 lm dla 2700 K. BluesSystemOsobną grupę w katalogu GDS stanowi BluesSystem, czyli teatralne oświetlenie robocze przeznaczone do montażu na galeriach, korytarzach technicznych, przyziemiach itp. Urządzenia te dzielą się, podobnie jak ArcLamp, na dwie kategorie: regulowane (Blue) i nieregulowane (Mains); a także na wersje jedno- (Beam) i wielokierunkowe (Dome).Dome to wielokierunkowa, dookólna oprawa z źródłem światła LED. Nadaje się do instalacji przypodłogowych np. w korytarzach, lobby itp. Jeśli istnieje taka konieczność, dostępne są specjalne nakładki, maskownice, do ograniczenia poświaty występującej poza strefą roboczą. Beam ma wbudowaną soczewkę skupiającą i zapewnia kierunkowy strumień światła, wskazany przy instalacjach przysufitowych, np. w strefach rozładowczych, na balkonach nad sceną itp. Daje możliwość oświetlania z pułapu między 3 a 15 m.Wersja Blue daje możliwość, poprzez zastosowanie odpowiedniego zasilacza, na płynna regulację jasności; Mains działa w trybie włącz–wyłącz i zasilane jest z sieci 80-230 VAC. Obydwie wersje mają IP 67, można je montować w puszkach natynkowych 2″. Dla opraw Beam dostępne są kąty: 2,5°, 5°, 10°, 20°, 50°. Elementy typu Dome mogą być wyposażone w dwa rodzaje kopuł: nieprzeźroczystą i frost. Przyjmuje się okres ponad dziesięciu lat pracy bez konieczności serwisowania. Możliwy jest podział zainstalowanych opraw na poszczególne strefy robocze, niezależnie sterowane (0–10 V, DMX, potencjometr). Producent oferuje możliwość wyboru koloru źródła światła – niebieskie, białe ciepłe lub zimne, czerwone, zielone.Dzięki różnorodności typów opraw w ramach systemów ArcSystem Pro, ArcLamp i BluesSystem opcje ich zastosowania są bardzo szerokie. Istotą produktów GDS i ich najważniejsza cechą jest jednak możliwość połączenia całości w łatwy do zaprogramowania i elastyczny system. O jego idei oraz istotnych elementach sterujących napiszemy w przyszłym numerze.   Tekst i zdjęciaGrzegorz Sikorski