Warszawa, korzystając z istniejącej zabudowy Powiśla, zyskała kolejną przestrzeń teatralną. Wzniesiony w latach 1930-32 gmach Związku Nauczycielstwa Polskiego został przystosowany do pełnienia funkcji obiektu kultury. Współpraca ZNP, Teatru Ateneum i m.st. Warszawy, które w całości sfinansowało projekt przebudowy sali konferencyjnej, tzw. Sali Zjazdowej ZNP, na nowoczesną scenę teatralną oraz przystosowania powierzchni biurowej na garderoby – skutkowała pojawieniem się nowego miejsca na kulturalnej mapie stolicy. Scena 20, zlokalizowana na ul. Wybrzeże Kościuszkowskie 35, jest czwartą sceną warszawskiego Teatru i została wykonana przez firmę LTT, która wygrała przetarg na realizację kompleksowej instalacji teatralnej. Zakres przetargu obejmował wykonanie mechaniki sceny, oświetlenia, elektroakustyki, systemów inspicjenta i projekcji multimedialnej.
Projekt instalacji oświetlenia scenicznego został podyktowany niewielką mocą dostępną. Jak powiedział Paweł Krawczyk, specjalista LTT, odpowiedzialny za część oświetleniową projektu: – Na etapie projektu Zakład energetyczny przedstawił właścicielowi nieruchomości wytyczne, według których na całość oświetlenia scenicznego wydzielono 40 kW. Taka moc szczytowa nie pozwoliła nam na wyposażenie obiektu, który został ‘przerobiony’ z klasycznej sali konferencyjnej na scenę teatralną, nawet częściowo w reflektory z mieszanymi typami źródeł światła – opowiada. – Mając na uwadze restrykcyjne warunki zasilania i potrzeby świetlne dla sali tej wielkości, zdecydowaliśmy się na wyposażenie całego obiektu w 100% w reflektory ze źródłami LED.
Do oświetlenia sceny o takich wymiarach technicznych i dość dużej widowni na 222 miejsca zespół projektowy LTT postawił na szereg endemicznych dla obszaru technologii sceny teatralnej rozwiązań, wybranych według ergonomii pracy i dyskrecji działania reflektorów.
Do oświetlenia sceny o takich wymiarach technicznych i dość dużej widowni na 222 miejsca zespół projektowy LTT postawił na szereg endemicznych dla obszaru technologii sceny teatralnej rozwiązań, wybranych według ergonomii pracy i dyskrecji działania reflektorów. Do dwóch ruchomych sztankietów i elektrycznych mostów, wchodzących w skład mechaniki nowej sceny, zostały przymocowane oprawy oświetleniowe takich producentów, jak High End Systems, Robert Juliat, Chauvet Professional serii F, E i Strike. Całość instalacji uzupełniają naświetlacze Q-7 RGBW duńskiej marki SGM. Przy okazji światła warto też wspomnieć o dźwięku. Wszystkie urządzenia z rodziny Sola Frame, wykorzystane w instalacji oświetlenia scenicznego Teatru Ateneum, charakteryzuje cicha praca. Doskonałym przykładem z tej serii jest Sola Frame Theater. Dzięki bezwiatrakowemu systemowi chłodzenia urządzenia te są niemal bezgłośne i nie odwracają uwagi od efektów świetlnych, których barwa, dzięki wysokiemu współczynnikowi CRI i mniejszemu poborowi mocy, rzetelnie odzwierciedla warstwę wizualną przedstawienia. To, czego nie ma Sola Frame Theater, uzupełnia Sola Frame 2000, która dzięki dużej skuteczności świetlnej jest w stanie wyemitować wiązkę o światłości bliskiej niemal 26 000 lm. Mimo dużej mocy oprawa nadal jest jednak relatywnie cicha – tak, jak na wymogi rygoru subtelnej pracy w teatrze, przystało. Oprócz funkcji charakterystycznych dla poszczególnych typów opraw z rodziny Sola Frame realizatorzy będą mieli do dyspozycji pełen inwentarz techniki mieszczącej się w zakresie standardowych rozwiązań producenta High End Systems, czyli m.in. szeroki zakres zoomu od 5,5 w trybie beam do 51 w trybie pracy wash, filtry dichroiczne, prism, animacje, tarcze gobo i defogger. Komplementarnym uzupełnieniem instalacji Sceny 20 są konwencjonalne źródła światła. Seria ZEP od Robert Juliat to oprawy typu Fresnel i Profile, z wygodnym sterowaniem kątem i dużą wydajnością emisji plamy świetlnej. Zainstalowana na Scenie 20 seria elipsoidalnych produktów od Chauvet Professional jest wyposażona w matrycę RGBAL (Red Green Blue Amber Lime), która umożliwia większy i jaśniejszy zakres czystych odcieni, z lepszym światłem dla skóry i kostiumów, w porównaniu z matrycami RGB i RGBW.
Jak powiedział Paweł Krawczyk, specjalista LTT, odpowiedzialny za część oświetleniową projektu: – Na etapie projektu Zakład energetyczny przedstawił właścicielowi nieruchomości wytyczne, według których na całość oświetlenia scenicznego wydzielono 40 kW. Taka moc szczytowa nie pozwoliła nam na wyposażenie obiektu, który został ‘przerobiony’ z klasycznej sali konferencyjnej na scenę teatralną, nawet częściowo w reflektory z mieszanymi typami źródeł światła – opowiada. – Mając na uwadze restrykcyjne warunki zasilania i potrzeby świetlne dla sali tej wielkości, zdecydowaliśmy się na wyposażenie całego obiektu w 100% w reflektory ze źródłami LED.
Ich optyka pozwala na uzyskanie płaskiej i ostrej krawędzi plamy świetlnej i konturów projekcji gobo. Wyraźna ostrość została skompensowana ciepłym i miękkim światłem soczewek Fresnela od Chauvet. – Mimo ograniczeń w zakresie poboru dostępnej mocy, wyposażyliśmy Scenę 20 w dodatkowe dimmery o mocy 16A i 4x6A, które są dołączane do sieci w dowolnym miejscu sceny i widowni – podsumowuje Paweł Krawczyk. Sterowanie obwodami nieregulowanymi, oświetleniem roboczym scen, oświetleniem widowni oraz ekranem wideo w sali małej i kurtyną realizowane jest przez stworzony przez LTT system Phantom. Wyposażony jest on w moduł sterujący wszystkimi stycznikami umieszczonymi w rozdzielniach. Użytkownik steruje nimi z poziomu rozmieszczonych w budynku paneli kontrolnych lub z głównego pulpitu sterowania w reżyserce oświetlenia.
Do dwóch ruchomych sztankietów i elektrycznych mostów, wchodzących w skład mechaniki nowej sceny, zostały przymocowane oprawy oświetleniowe takich producentów, jak High End Systems, Robert Juliat, Chauvet Professional serii F, E i Strike.
Phantom ma także moduł pozwalający na przekazanie kontroli nad obwodami nieregulowanymi konsolecie oświetleniowej przez protokół DMX. Za pomocą systemu Phantom możliwe jest zarządzanie zasilaniem, kontrola oświetlenia podstawowego i przeszkodowego. Phantom pełni też rolę integratora pomiędzy wymienionymi elementami a konsoletą firmy Compulite Vibe w wersji LX, godnym następcą szeroko spopularyzowanych na polskim rynku teatralnym konsolet firmy Compulite w wersji Vector.
Sterowanie obwodami nieregulowanymi, oświetleniem roboczym scen, oświetleniem widowni oraz ekranem wideo w sali małej i kurtyną realizowane jest przez stworzony przez LTT system Phantom. Pełni też rolę integratora pomiędzy wymienionymi elementami a konsoletą firmy Compulite Vibe w wersji LX.
Zmieniona kubatura, plastyczna akustyka
System nagłośnienia jest tą częścią instalacji, której pełne wykończenie na Scenie 20 jest planowane dopiero w przyszłości. Obecnie w zakresie nagłośnienia widowni i sceny zespół realizatorów Teatru Ateneum korzysta z rozwiązań technicznych firm d&b audiotechnik oraz Allen&Heath pochodzących z oferty Konsbud Audio. Transmisja sygnałów pomiędzy poszczególnymi urządzeniami systemu realizowana jest w domenie cyfrowej z wykorzystaniem protokołu Dante. Powierzchnia sterująca dLive S3500 wraz ze stagerackiem DM32 wyposażonym w kartę Dante 64×64 umożliwia komunikację z urządzeniami na zapleczu sceny, tj. systemem nagłośnienia, mikrofonami bezprzewodowymi oraz innymi urządzeniami będącymi na wyposażeniu Teatru.
Compulite Vibe to godny następcą szeroko spopularyzowanych na polskim rynku teatralnym konsolet firmy Compulite w wersji Vector.
Dodatkowo na zapleczu sceny ulokowano ekspander Allen&Heath DX32 z ośmioma wejściami mikrofonowymi i ośmioma wyjściami liniowymi. Wspomniany system mikrofonowy składa się z czterech poczwórnych odbiorników cyfrowych zainstalowanych w skrzyni transportowej na stanowisku realizatora dźwięku, szesnastu nadajników typu beltpack, szesnastu mikrofonów nagłownych, czterech nadajników do ręki oraz dwóch anten zainstalowanych w suficie nad widownią.
Powierzchnia sterująca dLive S3500 wraz ze stagerackiem DM32 wyposażonym w kartę Dante 64×64 umożliwia komunikację z urządzeniami na zapleczu sceny, tj. systemem nagłośnienia, mikrofonami bezprzewodowymi oraz innymi urządzeniami będącymi na wyposażeniu Teatru.
System nagłośnienia widowni i regulacji czasu pogłosu bazuje na połączeniu metody regeneratywnej i metody in-line, działającej w oparciu o zapisane w pamięci procesora szablony odpowiedzi impulsowych innych wzorcowych pomieszczeń. Sygnały z czterech mikrofonów zlokalizowanych nad widownią trafiają do procesora systemu przy pomocy interfejsu Dante.
Stagerack DM32.
System umożliwia tworzenie i szybki wybór presetów systemu odtwarzających określone właściwości akustyczne sali, dedykowane do potrzeb określonych rodzajów wydarzeń i produkcji odbywających się na Scenie 20.
System nagłośnieniowy bazuje na rozwiązaniach renomowanej marki d&b audiotechnik. Składa się on z czterech szerokopasmowych modułów 10A, zamontowanych po dwie sztuki na stronę nad oknem scenicznym. W zakresie najniższych częstotliwości wspierane są przez pięć subwooferów B6-SUB, umieszczonych pod sceną. Dodatkowo zastosowano szerokopasmowe zestawy głośnikowe o symbolu 8S, pięć sztuk jako „front fill” oraz sześć sztuk jako element systemu 3D, ulokowanych na ścianach widowni. W celu zapewnienia odsłuchu dla artystów na scenie ustawiono najmniejsze monitory sceniczne z serii M, czyli M6 w liczbie trzech sztuk. Dodatkowo zestaw monitorowy uzupełniają dwa głośniki 12S, zainstalowane w obrębie sceny za pomocą dedykowanych akcesoriów. Cały system dopełnia sześć głośników d&b E6. Wszystkie elementy zasilane są dedykowanymi wzmacniaczami mocy 10D oraz 30D z procesorami DSP wyposażonymi w fabryczne „presety”.
System nagłośnieniowy bazuje na rozwiązaniach renomowanej marki d&b audiotechnik. Składa się on między innymi z czterech szerokopasmowych modułów 10A, zamontowanych po dwie sztuki na stronę nad oknem scenicznym.
Z systemem nagłośnienia został zintegrowany system komunikacji z inspicjentem, którego wyposażono w systemy interkomowy i podglądu firmy GreenGo. Oba systemy pozwalają na utrzymywanie sprawnej komunikacji pomiędzy sceną, garderobami, stanowiskiem realizatorów i foyer.
W teatrze zainstalowany jest także system rozgłoszeniowy w głównym stopniu oparty o rozwiązania marki Biamp Apart. W jego skład wchodzą między innymi głośniki sufitowe CM20T (dziewięć sztuk), dwudrożne głośniki naścienne MASK6CT-W (trzynaście sztuk) z ułatwiającym montaż systemem ClickMount oraz naścienne regulatory głośności E-VOL20. System jest zasilany przez cyfrowy wzmacniacz mocy klasy D Apart Audio REVAMP 4240T.
Za najniższe częstotliwości odpowiada pięć subwooferów B6-SUB, umieszczonych pod sceną.
Multimedia
System projekcji multimedialnej dopasowano do istniejącego projektora. Wzbogacono go o urządzenia dystrybucji sygnału w formacie HDBaseT – matryce i przetworniki firmy IDK. Sterowanie sygnałem wideo odbywa się przez media serwer Pandoras Box firmy Coolux/Christie Digital. Do wyświetlania treści multimedialnych oraz materiałów reklamowych zaprojektowano system digital signage. System złożony jest z serwera, połączonego z playerem treści multimedialnych za pomocą switcha, sygnału doprowadzonego do telewizorów oraz przyłącza, zlokalizowanych w dolnym foyer. Teatr Ateneum
3 października 2020 uroczyście otworzył Scenę 20. Pierwszą premierą był Kwartet Ronalda Harwooda w reż. Wojciecha Adamczyka, nowego dyrektora Teatru Ateneum.
Tekst: Tomasz Nowak, Marcin Ziniak, Muzyk i Technologia
Zdjęcia: Irena Hałozubiec, LTT Sp. z.o.o, Tomasz Nowak
