SHURE AXIENT DIGITAL Z NADAJNIKAMI Z SERII ADX

Shure Axient Digital z  nadajnikami z  serii ADX jest kompleksowym systemem oferującym niespotykaną w przypadku innych produktów jakość dźwięku, przy jednoczesnym zastosowaniu całej serii rozwiązań stanowiących swego rodzaju system zaworów bezpieczeństwa. Przyjrzę się z bliska elementom wchodzących w skład tej serii.

Sercem testowanego systemu jest czterokanałowy odbiornik AD4Q.

AD4Q
Pierwszym i  najważniejszym z  elementów systemu jest odbiornik czterokanałowy AD4Q (dostępna jest również wersja dwukanałowa). Urządzenie ma gniazdo słuchawkowe wraz z regulacją, cztery niezależne bloki monitorowania i wywoływania poszczególnych kanałów. Przy każdym z nich dostępny jest również przycisk szybkiej synchronizacji. Prawa strona urządzenia to ekran menu wraz z dedykowanymi przyciskami i enkoderem. Z poziomu menu użytkownik zyskuje dostęp do regulacji najważniejszych parametrów oraz do zmian trybów pracy całego systemu. Operowanie enkoderem i  przyciskami jest na tyle intuicyjne, że przy odrobinie wprawy znalezienie jakiejkolwiek dostępnej funkcji nie będzie stanowiło problemu. Dodatkowo poprzez ruchy enkoderem można na ekranie wyświetlać informacje takie jak np. status baterii nadajników. Tył urządzenia to: od lewej strony gniazdo zasilania z funkcją „podaj dalej”, którą da się rozszerzyć o dodatkowe, redundantne gniazdo sieciowe dostępne w opcji. Tuż obok znajdują się cztery gniazda sieci ethernet. W standardzie urządzenie ustawione jest w  trybie split redundant zachowując podział na sieć Dante dla gniazd po prawej stronie i Shure control dla strony lewej. Po przełączeniu w  tryb „switched mode” wszystkie cztery gniazda obsługują jednocześnie protokół Dante oraz Shure control.
Wyjścia audio dla poszczególnych kanałów obsługiwane są przez gniazda XLR oraz TRS ¼. Wszystkie wyjścia audio są separowane transformatorowo. Dla każdego wyjścia użytkownik ma przełącznik ground/lift oraz dla gniazda XLR – poziom mic/line. Na ekranie frontowym w każdym momencie można wyświetlić graficznie aktualny stan przełączników. Dodatkowo regulator „AES3” pozwala na wyjście sygnałem cyfrowym z  urządzenia. Również z  poziomu panelu frontowego jest możliwość ustawienia częstotliwości próbkowania do 96 KHz włącznie. Panel zaopatrzony jest również w  gniazda Wordclock służące do synchronizacji urządzeń cyfrowych w ramach jednego systemu. Dodatkowo w urządzeniu AD4Q dostępne są cztery gniazda antenowe, z czego dwa górne pozwalają na pracę czterokanałową gwarantującą znakomity zasięg, natomiast dwa dolne standardowo służą do „podania dalej” sygnału antenowego do następnego odbiornika. Jeśli potrzeba jest większego zasięgu, można te dwa dolne wejścia antenowe przełączyć w tryb pracy QuadVersity, w którym odbiornik przechodzi w tryb dwukanałowy, ale każdy z  kanałów odbiera sygnał z  czterech niezależnych anten z  niezależnymi torami RF, co daje niejako „poczwórną ochronę” zasięgu z niespotykaną stabilnością sygnału.

Urządzeniem bezpośrednio związanym z AD4Q, jak i z całym systemem ADX, jest manager częstotliwości AXT600.

AXT600 
Urządzeniem bezpośrednio związanym z AD4Q, jak i z całym systemem ADX, jest manager częstotliwości. Pomaga on odnajdywać i zarządzać bezpiecznymi częstotliwościami w środowisku pracy systemu ADX. Skanuje i wyświetla „zawartość” otoczenia radiowego, w jakim przyjdzie ci pracować, a następnie przydziela najlepsze częstotliwości do dowolnej liczby kanałów. Dodatkowym atutem jest monitorowanie częstotliwości zapasowych, które system może automatycznie przydzielić dowolnym nadajnikom serii ADX w  razie wystąpienia zakłóceń. Wraz z  oprogramowaniem Shure Wireless Workbench 6 otrzymuje się pełen zakres potrzebnych informacji w  celu bezproblemowego przeprowadzenia wydarzenia. Urządzenie łączy się z AD4Q za pośrednictwem portu sieciowego. Jego obsługa możliwa jest za pośrednictwem prostej nawigacji za pomocą przycisków przy dwóch dostępnych ekranach.

AD610 pracuje w paśmie 2,4 GHz i samoczynnie dobiera kanał najlepszej jakości, aby bezproblemowo sterować systemem.

AD610 ShowLink
Kolejnym elementem układanki jest niewielkie urządzenie zapewniające połączenie bezprzewodowe między nadajnikami a  odbiornikami w zakresie zdalnego sterowania i regulacji. Ma możliwość obsługi do dwudziestu czterech urządzeń, a  przy zastosowaniu kolejnych jednostek, ta liczba zwiększa się o  kolejne komplety dwudziestu czterech. AD610 pracuje w paśmie 2,4 GHz i samoczynnie dobiera kanał najlepszej jakości, aby bezproblemowo sterować systemem. Wymiary 186 x 101 x 46 mm pozwalają na umieszczenie urządzenia w odpowiednim miejscu w okolicach sceny. Jednocześnie przy stałych instalacjach zapewnia możliwość montażu np. w okolicach sufitu, lub wszędzie tam, gdzie wymagana jest dyskrecja i estetyka. Na obudowie znajdują się między innymi dwie anteny pracujące w częstotliwości 2,4 GHz, diody symbolizujące status pracy, zasilania oraz połączenia, także złącze ethernetowe.

Stacja ładowania SBRC.

SBRC
Czym byłby kompletny system mikrofonowy bez zapewnienia odpowiednich rozwiązań w zakresie zasilania. SBRC to urządzenie rackowe, zapewniające cztery sloty na różne typy modułów do ładowania akumulatorów. Wszak do dyspozycji w ramach systemu są zarówno nadajniki „do ręki”, jak i różnego typu bodypacki. Każdy z nich, z racji zapotrzebowania prądowego i wymiarów, wymaga innego typu źródeł energii. Dzięki zaopatrzeniu systemu w rozwiązanie modułowe, można precyzyjnie określić, jaki rodzaj ładowarki przyda się najbardziej i  zastosować tylko te sloty, które są potrzebne. Rozwiązanie tego typu ma wielki plus, jakim jest przechowywanie akumulatorów w ramach jednej skrzyni rack i szybkie przygotowanie się do wydarzenia artystycznego.

Nadajniki ADX2 i ADX2FD wyposażone w kapsułę Shure KSM8.

Nadajniki ADX2/ADX2FD
Nadszedł czas na przedstawienie serii nadajników używanych w ramach systemu. Pierwszym z nich jest ADX2. Atutami tych konstrukcji są zabezpieczenia przed interferencjami, bardzo długi czas pracy na jednym akumulatorze wynoszący do 9 godzin. Oczywiście model ten w pełni wykorzystuje technologie zdalnego sterowania za pomocą AD610 ShowLink, która pozwala na uniknięcie w ciągu kilkudziesięciu milisekund problematycznych interferencji poprzez szybkie przestrojenie częstotliwości. Jednakże też z  poziomu tabletu lub nawet telefonu z odpowiednią aplikacją, jest się w stanie regulować zdalnie parametry mikrofonu. Bardzo istotną zaletą z punktu widzenia dużych wydarzeń, w  których eter jest bardzo zatłoczony, jest opcja pracy High Density pozwalająca na optymalizację pracy nadajników tak, aby nawet w ciężkich warunkach, bez utraty jakości „zmieścić” wiele jednostek w swoich bezpiecznych pasmach. Nadajniki ADX2FD (Frequency Diversity) mogą pracować jednocześnie na dwóch częstotliwościach nośnych. Gdy następuje zakłócenie jednej z częstotliwości nadajnik pracuje bez przerwy na drugiej, a  system w  międzyczasie wymienia pierwszą na wolną od zakłóceń. Można też połączyć obie sekcje nadawcze, aby uzyskać moc nadawania RF 50 mW, co daje bardzo duże możliwości zasięgu pracy mikrofonu.

Górny panel nadajnika ADX1.

Nadajnik Bodypack ADX1 
Kompaktowy nadajnik typu bodypack jest pierwszym z  dostępnych urządzeń tego typu w systemie ADX. Zbudowany jest z elementów metalowych zapewniających wysoką wytrzymałość na pracę w trudnych warunkach. Jeden cykl ładowania baterii wystarcza na 10 godzin efektywnej pracy. Z poziomu menu otrzymuje się dostęp do kluczowych opcji dostosowania pracy nadajnika do danych potrzeb, jednak podobnie jak w  przypadku nadajników ADX2 oraz ADX2FD, bez problemu można sterować zdalnie nadajnikiem przy pomocy punktu dostępowego AXT 610.

ADX1 zbudowany jest z elementów metalowych zapewniających wysoką odporność na pracę w trudnych warunkach.

Miniaturowy nadajnik typu bodypack ADX1M.

Nadajnik Bodypack ADX1M
Tylko 68 x 60 x 18 mm – takie wymiary zewnętrzne ma najmniejszy z całej rodziny ADX nadajnik o symbolu ADX1M (M jak mikro). Jest to najwyższej jakości nadajnik o  funkcjonalności swoich dużo większych braci, a więc również zapewniający możliwość zdalnego sterowania parametrami, tryb high density, bezpieczną transmisję. Zapewnia do 7 godzin pracy na jednym ładowaniu akumulatora SB910M. Nawet w tak niewielkiej obudowie znalazło się miejsce na wyświetlacz OLED i  możliwość regulacji parametrów. ADX1M ma złącze LEMO zabezpieczone przed działaniem wilgoci, co jest jednym z kluczowych parametrów konstrukcyjnych tego nadajnika. Wszędzie tam, gdzie jak najmniejszy rozmiar ma szczególne znaczenie, można być pewnym, że ADX1M spełni stawiane przed nim wymagania, a stosunek jakości do wielkości będzie najwyższy z możliwych.

Funkcjonalność w praktyce 
Podczas testów tego typu urządzeń ciężko opisywać sam sygnał audio. Powiedzieć można tyle, że gdy każdy element układu jest najwyższej jakości, to nie można oczekiwać niczego poza najwyższej jakości sygnałem. Istotne z punktu widzenia omawianych konstrukcji jest zastosowanie technologii odpowiedzialnych za „bezpieczną bezprzewodowość” i sterowanie systemem. Jeśli chodzi o sam proces przygotowania do obsługi wydarzenia, do dyspozycji są takie funkcje jak np. generator sygnału w nadajnikach wraz z szybkim dostępem do znaczników, którymi oznaczyć można potencjalnie problematyczne miejsca, gdzie zasięg lub jakość sygnału może stanowić problem. Funkcja szczególnie przydatna podczas realizacji imprez na dużych przestrzeniach i stadionach. Bardzo istotną opcją podwyższającą bezpieczeństwo jest rejestracja nadajnika do konkretnego kanału odbiornika. Da się w  ten sposób dla każdego kanału przypisać do 8 nadajników, a gdy daną częstotliwość będzie próbował zająć niezidentyfikowany obiekt innego typu, odbiornik może (w zależności od ustawienia), albo całkowicie zablokować jego sygnał, albo jedynie podać ostrzeżenie.
Channel Quality – Jest to funkcja, która skutecznie pozwala nie tylko monitorować siłę powiązania duetu nadajnik-odbiornik, ale też ustalić, jak niebezpieczny jest dla połączenia sygnał tła w okolicach wybranej częstotliwości. Nawet, jeśli siła sygnału ustalona jest na wysokim poziomie, miernik jakości sygnału może wskazać niski poziom (3, 4 lub 5 diod oznacza wysoką jakość; poniżej 3 świecących diod należy upewnić się, z jakimi warunkami ma się do czynienia), co oznacza wysoki poziom tła lub problematyczny sygnał w pobliżu częstotliwości danych nadajników.
QuadVersity – Gdy do dyspozycji jest odbiornik czterokanałowy, można przełączyć go w  tryb zapewniający obsługę czterech niezależnych anten w wersji dwukanałowej. W praktyce kanał 2 i 4 zostają wyłączone, a ich mierniki i tory antenowe obsługują dwie dodatkowe anteny dla kanałów 1 i 3. Rozwiązanie pozwala na ogromne rozszerzenie zasięgu pracy i  zapewnienie pokrycia dla nawet najdalszych zakątków obsługiwanej przestrzeni.
Dante Browse i Dante Cue – Są to funkcje czerpiące garściami z protokołu Dante, pozwalające na monitoring nie tylko kanałów systemu ADX, ale też dowolnego urządzenia wpiętego w  sieć, niezależnie od jego przyporządkowania w danej konfiguracji Dante. Przy użyciu złącza słuchawkowego i  odnalezienia w  bazie interesującego urządzenia za pomocą przycisków nawigacyjnych wyświetlacza, można przekierować dowolny sygnał na gniazdo słuchawkowe. Pozwala to na szybki i pewny monitoring. Dante Cue pozwala na szybki podsłuch poszczególnych kanałów ze wszystkich spiętych odbiorników Axient Digital w ramach sieci Dante poprzez dłuższe przytrzymanie przycisku wyboru kanału.
Współpraca z urządzeniem AXT 600 przebiega wzorowo. Jednostka ta służy do bardzo precyzyjnego monitorowania środowiska pracy. Wstępna konfiguracja odbiorników i nadajników przebiega następująco. Najpierw należy wyłączyć wszystkie potencjalnie używane urządzenia, następnie w  menu AXT 600 wybrać funkcję „wizard” i  „all new”. Rozpoczyna się skanowanie przestrzeni radiowej. Po zakończeniu i  naciśnięciu funkcji „deploy” system sam pobiera najlepsze (czytaj: najbezpieczniejsze) częstotliwości dla wszystkich kanałów. Na koniec wystarczy wstępnie sparować nadajniki do bazy i można rozpocząć pracę.
Dzięki zastosowaniu urządzenia AXT600 oraz AD610 ShowLink, można zbudować system mogący na bieżąco monitorować i przypisywać potencjalne kanały zapasowe do danych nadajników. Dzięki współpracy jednostek otrzymuje się możliwość automatycznego przestrojenia kompletu bezprzewodowego, w razie gdyby w eterze nagle pojawiła się w używanych okolicach problematyczna aktywność z zewnątrz.

Podsumowanie
Wszystkiego nie da się przewidzieć. Profesjonalizm jednak polega na tym, aby wcześniejsze doświadczenia przekuć na przyszłe przygotowania i zabezpieczenia. Shure ADX jest systemem do najbardziej profesjonalnych rozwiązań. To właśnie na płaszczyźnie dziejącej się poza dźwiękiem właściwym, może pojawić się najwięcej niebezpieczeństw, które zniweczą starania najbardziej profesjonalnego zespołu ludzi. Przy obecnej sytuacji w  eterze, kluczowe jest opanowanie kwestii częstotliwości pracy i ograniczenia wpływu otoczenia na dany system. Shure ADX jest w  chwili obecnej wyznacznikiem jakości, do której powinny się przynajmniej próbować zbliżyć pozostałe produkty tego typu dostępne na rynku. Bezkompromisowa jakość, bezkompromisowe technologie…. cena równie bezkompromisowa, ale adekwatna do funkcjonalności.

Tekst: Andrzej Skowroński, Muzyka i Technologia