Technologia sceniczna rozwija się w takim tempie, że często chcąc dogonić aktualne trendy, już jesteśmy w tyle. Jedynie patrząc daleko w przód, mamy szansę wybrać rozwiązania, które w najbliższym czasie będą aktualne. Jest to szczególnie ważne w dziedzinie instalacji, gdzie od projektu do realizacji nierzadko mija tyle czasu, że technologia potrafi się zestarzeć. Tym bardziej niezwykłą przyjemność sprawiło mi zapoznanie się z efektem działań za które odpowiedzialna była firma Konsbud Audio. Poza systemem elektroakustycznym 3D, konsoletami, mikrofonami i czego tylko dusza zapragnie, Teatr Baj zyskał specjalne systemy wspomagania dla osób z dysfunkcjami wzroku i słuchu. Nowoczesna instalacja ponad podziałami to rzecz naprawdę godna podziwu, za co należy się wielkie uznanie dla Teatru Baj oraz Konsbud Audio.
Baj jako pierwszy teatr lalek dla dzieci w Polsce został odznaczony przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Złotym Medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis.
Teatr Baj jest najstarszym teatrem lalek dla dzieci w Polsce. Powstał w 1928 r. w Warszawie, na Żoliborzu. Z jego inspiracji powstało wiele polskich teatrów lalek, m.in. w Opolu, Olsztynie, Toruniu, Bielsku-Białej, Wrocławiu, Białymstoku, Łodzi. Na początku lat 90. Baj jako jeden z pierwszych teatrów stworzył kompleksowy program edukacji o teatrze. Jako pierwszy teatr lalek dla dzieci w Polsce został odznaczony przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Złotym Medalem Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. Na wniosek dzieci Międzynarodowa Kapituła przyznała Ewie Piotrowskiej, dyrektorowi Teatru Baj, Order Uśmiechu. Teatr ma na swoim koncie wiele nagród i wyróżnień. Swoje spektakle pokazywał na wielu festiwalach, przeglądach i występach gościnnych. W ostatnich latach stał się jednym z najwięcej podróżujących po świecie polskich teatrów lalek (prezentował swoje spektakle m.in. w Argentynie, Chinach, Rosji, Iranie, Niemczech, Serbii, Czechach, we Włoszech i na Węgrzech). Niezmiennie podstawową działalnością Teatru Baj jest tworzenie i prezentacja spektakli teatralnych na jak najwyższym poziomie artystycznym. Dodatkowo jako instytucja Baj kładzie duży nacisk na działania służące wspieraniu, rozwijaniu, promowaniu i upowszechnianiu twórczości teatralnej oraz znajdowaniu nowych dróg rozwoju. Oprócz tworzenia spektakli Baj realizuje różnorodne przedsięwzięcia teatralne i edukacyjne. Od 2009 r. prowadzi program edukacyjny „Teatr wiem co to” dla szkół i przedszkoli. W 2010 r. zrealizował wspólnie z norweskimi partnerami teatralno-edukacyjny projekt „Dziecko – teatr – świat. Ponad barierami”. W 2012 r. zainaugurował nurt repertuarowy pod nazwą „Bajowe Najnaje”, w ramach którego tworzone są spektakle dla najmłodszych dzieci – od 0 do 3 lat. W tym samym roku rozpoczęła się realizacja wyjątkowego, w dalszym ciągu rozwijanego projektu „Baj bez barier” umożliwiającego odbiór kultury przez osoby z niepełnosprawnościami. W 2014 r. realizował, wspólnie z meksykańskim partnerem, projekt „Dzieci z Santa Rosa”, w ramach którego odbyła się premiera przedstawienia „Jeśli nie powiesz, kto będzie wiedział?”. Przygotowywał warsztaty dla nauczycieli i animatorów kultury. Od 2016 roku realizuje projekty kulturalno-społeczne na warszawskiej Pradze.
System nagłośnienia 3D został oparty głównie o kolumny głośnikowe d&b audiotechnik z serii xS i xA.
Tak poważna instytucja w pełni zasługuje na rozwiązania technologiczne z najwyższej półki. Główna sala widowiskowa jest w stanie pomieścić 180 widzów. System nagłośnienia 3D został oparty głównie o kolumny głośnikowe d&b audiotechnik z serii xS i xA. Sercem systemu jest procesor 3D Astro Spatial Audio Sara, którego konstrukcja opiera się na systemie Linux, zapewniając ogromne korzyści w zakresie mocy, skalowalności i możliwości aktualizacji. Silnik renderujący SARA zajmuje zaledwie 3U standardowej szafy, oferując do 128 konfigurowalnych ścieżek sieciowych MADI lub 128 Dante przy rozdzielczości 48 kHz/24 bity. Wszystkie ścieżki można przypisać do co najmniej 32 kanałów wejściowych audio, które można renderować do 128 niezależnie przetwarzanych wyjść źródłowych dźwięku. Nawet przy pełnym przetwarzaniu procesora można zagwarantować opóźnienie poniżej 5 ms. Sterowanie nie może być prostsze dzięki dostępowi za pośrednictwem przeglądarki do intuicyjnego GUI i jednoczesnemu sterowaniu z wielu urządzeń, od konsol mikserskich i DAW po tablety i telefony z systemem Android lub iOS. Ponadto przedni panel każdego SARA ma 2,8-calowy kolorowy ekran dotykowy TFT LCD z wieloma różnymi opcjami sterowania. Aby zapewnić niezawodność, silnik SARA gotowy do montażu w szafach obsługuje kilka wbudowanych opcji rozszerzeń, podczas gdy systemy można łączyć w razie potrzeby, tworząc ogromne, wciągające efekty w rozległych przestrzeniach. Użycie protokołu Open Sound Control (OSC) zapewnia współdziałanie z systemami innych firm.
Za efektowe nagłośnienie 3D widowni odpowiadają kolumny głośnik owe d&b audiotechnik 4S, 5S, 8S.
Za efektowe nagłośnienie 3D widowni odpowiadają kolumny głośnikowe d&b audiotechnik 4S, 5S, 8S. Modele te łączy konstrukcja współosiowa, która zapewnia symetryczny wzorzec dyspersji w płaszczyźnie poziomej i pionowej, podczas gdy obudowa może być zamontowana w dowolnej pozycji. 4S to lekki 2-drożny głośnik pasywny z neodymowym przetwornikiem LF i współosiowo zamontowanym głośnikiem wysokotonowym o szerokiej dyspersji. Wykorzystuje 4-calowy przetwornik w bardzo kompaktowej obudowie. 5S to lekki 2-drożny głośnik pasywny wykorzystujący ferrytowy przetwornik LF i współosiowo zamontowany głośnik wysokotonowy z kopułką o szerokiej dyspersji. Wykorzystuje 5-calowy przetwornik w kompaktowej obudowie typu bass-reflex. 8S to pełnopasmowy, 2-drożny głośnik w obudowie bass-reflex, wykorzystujący współosiowy przetwornik 8″/1″ z pasywną zwrotnicą. Dzięki pasmu przenoszenia od 70 Hz do 20 kHz, 8S może pracować w charakterze systemu pełnopasmowego.
Allen & Heath dLive C3500 oprócz sterowania całym systemem zapewnia możliwość podłączenia dostarczonych odtwarzaczy CD i mikro fonów bezprzewodowych. Port Dante, w który wyposażona jest konsoleta, służy do komunika cji cyfrowej z urządzeniami zlokalizowanymi w amplifikatorni, mikrofonami bezprzewodowymi i zintegrowanym systemem nagłośnienia widowni i dźwięku 3D.
Jako główny system PA w konfiguracji LCR pracują dwuosiowe d&b 10A, wysokowydajne 2-drożne kolumny głośnikowe z pojedynczym 10-calowym przetwornikiem w obudowie typu bass-reflex z różnymi sekcjami HF. Są to lekkie konstrukcje pasywne wykorzystujące przetworniki neodymowe i duże tuby do dokładnej kontroli propagacji, z obrotową charakterystyką dyspersji odpowiednio 75° x 50° i 110° x 55°. Oba głośniki są wyposażone w przetwornik kompresyjny o średnicy 1,4”. Z ich pasmem przenoszenia od 60 Hz do 18 kHz, obie wersje mogą być używane jako systemy pełnopasmowe. Za przetwarzanie niskich częstotliwości odpowiadają modele 27A-SUB. To kompaktowy, wysokowydajny subwoofer kardioidalny zasilany pojedynczym kanałem wzmacniacza przeznaczony do użytku z głośnikami z serii xS i xA. W obudowie znajdują się dwa przetworniki neodymowe o dużym wychyleniu w zintegrowanej konfiguracji kardioidalnej: 15-calowy przetwornik typu bass-reflex skierowany do przodu i 12-calowy przetwornik o dwukomorowej konstrukcji pasmowo-przepustowej promieniujący do tyłu.
Jako główny system PA w konfiguracji LCR pracują dwuosiowe d&b 10A, wysokowydajne 2-drożne kolumny głośnikowe z pojedynczym 10-calowym przetwornikiem w obudowie typu bass-reflex z różnymi sekcjami HF.
Do zasilenia zestawów głośnikowych użyto dedykowanych wzmacniaczy d&b audiotechnik 10D i 30D. Są to czterokanałowe wzmacniacze o wysokości 2 RU zaprojektowane z myślą o instalacjach. Zawierają rozszerzone funkcje zarządzania wejściami z oddzielną kontrolą wzmocnienia wejściowego dla każdego kanału wejściowego, wejścia/wyjścia ogólnego przeznaczenia (GPIO) i złącze General Fault. Ulepszone funkcje monitorowania stanu systemu, takie jak monitorowanie wejścia i obciążenia, zapewniają przydatność w sytuacjach awaryjnych. Wykorzystują tę samą platformę cyfrowego przetwarzania sygnału, co najnowsza generacja czterokanałowych wzmacniaczy d&b. Wbudowany procesor DSP obejmuje kompleksowe zarządzanie głośnikami, przełączane funkcje filtrowania, a także definiowane przez użytkownika możliwości korekcji i opóźnienia. Obejmuje to dwa 16-pasmowe korektory, zapewniające opcjonalne filtrowanie parametryczne, asymetryczne, półkowe lub notch i do 10 s opóźnienia sygnału, z których wszystkie można zastosować niezależnie do każdego kanału. Wzmacniacze są dostępne za pośrednictwem sieci d&b Remote, przez Ethernet przy użyciu protokołu Open Control Architecture (OCA) albo przez magistralę CAN-Bus przy użyciu złączy RJ45. Sterowane są za pomocą zintegrowanego interfejsu internetowego, który umożliwia dostęp przez przeglądarkę lub za pomocą oprogramowania do zdalnego sterowania d&b R1. Funkcja LoadMatch zintegrowana ze wzmacniaczem kompensuje elektrycznie właściwości użytego kabla głośnikowego. Wzmacniacze klasy D wykorzystują zasilacz z aktywną korekcją współczynnika mocy (PFC) i utrzymują stabilną moc wyjściową podczas użytkowania ze słabymi lub niestabilnymi sieciami zasilającymi. Wszystkie złącza wejściowe i wyjściowe to gniazda Euroblock.
Sercem systemu jest procesor 3D Astro Spatial Audio Sara, które go konstrukcja opiera się na systemie Linux, zapewniając ogromne korzyści w zakresie mocy, skalowalności i możliwości aktualizacji.
Konsbud Audio dostarczył i zainstalował system cyfrowej konsolety fonicznej firmy Allen & Heath. W reżyserni został zainstalowany sterownik konsolety dLive C3500. Urządzenie to oprócz sterowania całym systemem zapewnia możliwość podłączenia dostarczonych odtwarzaczy CD i mikrofonów bezprzewodowych. Port Dante, w który wyposażona jest konsoleta foniczna, służy do komunikacji cyfrowej z urządzeniami zlokalizowanymi w amplifikatorni, mikrofonami bezprzewodowymi i zintegrowanym systemem nagłośnienia widowni i dźwięku 3D. Dodatkowo, aby rozszerzyć możliwości funkcjonalne systemu, wykonano połączenia kablowe sieci Ethernet pomiędzy reżysernią oraz wybranymi pomieszczeniami teatru, m.in. sceną kameralną, foyer, Galerią Lalek, salą edukacyjną.
Konsoleta Allen & Heath Qu-16
Teatr od 2012 roku realizuje Program „Baj bez Barier”. W tym celu zainstalowano specjalne systemy wspomagania dla osób z dysfunkcjami wzroku lub słuchu. Dla osób niedosłyszących – system współpracujący z aparatami słuchowymi, dla osób niewidzących i niedowidzących – nadajnik i odbiorniki do audiodeskrypcji, zestaw słuchawkowy dla lektora. Dzięki temu również osoby z niepełnosprawnościami mogą czuć się w teatrze swobodnie. Sala kameralna została wyposażona w system nagłośnienia widowni, który tworzą głośniki szerokopasmowe i niskotonowe, system transmisji sygnałów wraz z konsoletą foniczną Allen & Heath Qu-16 oraz odtwarzacz materiałów fonicznych i efektów dźwiękowych. Ponadto w teatrze zainstalowano systemy komunikacji interkomowej i rozgłoszeniowej, które zapewniają komunikację pomiędzy poszczególnymi stanowiskami obsługi, nadawanie komunikatów do garderób i innych pomieszczeń technicznych, nadawanie zleceń na scenę sali teatralnej, a także systemy nasłuchu i podglądu akcji scenicznej i nagłośnienia foyer.
Jestem przekonany, że dostarczony i zainstalowany przez firmę Konsbud Audio najwyższej jakości sprzęt w połączeniu z repertuarem teatru na doskonałym poziomie artystycznym zapewnią widzom niezapomniane wrażenia.
Tekst: Filip Wojtowicz, Muzyka i Technologia
Zdjęcia: Magda Czarnecka
