Zestawienie konsolet oświetleniowych – konsolety typu wing

Zauważalnym trendem ostatnich lat stała się postępująca miniaturyzacja. Dotyka ona nie tylko przedmiotów konsumenckich, codziennego użytku, ale także rozwiązań specjalistycznych. Nie inaczej rzecz ma się w temacie konsolet oświetleniowych. Dzisiaj realizator nie musi już sięgać po rozwiązania, których wniesienie na drugie czy trzecie piętro FOH-a lub na teatralny balkon musi wiązać się z zaprzęgnięciem do tego celu kilkuosobowej ekipy. W przypadku niewielkich koncertów plenerowych, imprez klubowych czy eventów do wszelkich zadań wystarczy w zupełności komputer i zestaw fizycznych manipulatorów. Rozpoczynając serię zestawień sprzętu oświetleniowego, czas na najciekawsze produkty z dziedziny sterowania ostatnich lat, czyli rozwiązania typu wing.  Każda z firm produkujących konsolety oświetleniowe, wprowadzając na rynek nową serię – niezależnie od tego, czy jest to kolejna generacja już istniejących, czy zupełnie nowatorskie konstrukcje – zazwyczaj proponuje zestaw dodatkowych rozwiązań. W skład takiej rodziny wchodzą zwykle: duża konsoleta – przeznaczona do najbardziej rozbudowanych systemów, z możliwością pracy w sieci, z multimediami, rozbudowanymi systemami LED i dysponująca wieloma liniami DMX możliwymi do wypuszczenia, a także jedna lub więcej mniejszych konsolet będących rozwiązaniami dedykowanymi do mniej skomplikowanych i rozbudowanych instalacji, gdzie zazwyczaj zarówno liczba urządzeń, ich zróżnicowanie, a co za tym idzie: również liczba linii sygnałowych są mniejsze. Oprócz tych rozwiązań w ofercie producenta znajduje się zazwyczaj jedna lub więcej konstrukcji typu wing. Mogłoby się wydawać, że to produkty pozwalające na realizację tylko najprostszych widowisk i że wingi są swego rodzaju próbkami, po których i tak z czasem przechodzi się na „pełnowartościową” konsoletę – nic bardziej mylnego. Jest wielu realizatorów, którzy na co dzień pracują właśnie na zestawach wing z komputerem typu all in one, bardzo chwaląc sobie takie rozwiązanie jako system prosty, niedrogi i wyjątkowo mobilny.Zobaczmy, co oferują w tym departamencie poszczególnie producenci – zarówno ci najbardziej, jak i mniej popularni.  Avolites Titan MobileWingiem, którego nie mogło zabraknąć w naszym zestawieniu, jest Titan Mobile produkowany przez bardzo doświadczoną firmę Avolites. Jest to urządzenie pracujące w oparciu o oprogramowanie Titan w siódmej wersji. Oprogramowanie, mimo prostoty, charakteryzuje się wszystkimi niezbędnymi dla realizatora funkcjami. Mimo kompaktowych rozmiarów, umożliwiających zabranie konsolety bez większych trudności w każde miejsce, włączając w to nawet pokład samolotu, użytkownik otrzymuje funkcjonalność pozwalającą na realizację zarówno małych, jak i średnich projektów. Do pracy z systemem potrzebny jest komputer, na którym zostanie uruchomione oprogramowanie, jednakże po spięciu całości niewielki wing odwdzięcza się użytkownikowi funkcjonalnością podobną do oprogramowania Titan znajdującego się w większych konsoletach. Jeżeli chodzi o właściwości sprzętowe urządzenia, Titan Mobile daje użytkownikowi do dyspozycji możliwość wypuszczenia sygnałów sterujących z pomocą czterech wbudowanych złączy DMX oraz Art-Net (szesnaście linii). Jeżeli chodzi o fizyczne manipulatory, realizator pracujący na omawianej konstrukcji ma do dyspozycji: dziesięć przełączanych między stronami playbacków, trzydzieści programowalnych egzekutorów, trzy enkodery optyczne, zestaw przycisków bezpośredniego dostępu ułatwiających szybkie programowanie, a także klawiaturę numeryczną pozwalającą na szybki dostęp zarówno do poszczególnych opraw, jak i ich parametrów. Wszystkie te funkcje można podsumować niezwykle małymi gabarytami i wagą wynoszącą poniżej 5 kg. • Współpracujące oprogramowanie: Titan V7• Wbudowane linie DMX: 4• Linie Art-Net: 16• Maksymalna liczba obsługiwanych linii: 16• Fadery playbacków: 10 × 60 podstron• Enkodery: 3• Manipulatory do oprogramowania: klawiatura numeryczna, klawisze skrótów• Kraj produkcji: Wielka Brytania  High End Systems Nano Hog 4Po paśmie wieloletnich sukcesów konsolet serii HOG III, niezwykle wyczekiwanym produktem była linia „Świnek” w czwartej odsłonie. Wraz z pojawieniem się dużych konsolet przeznaczonych do pracy przy największych realizacjach paletę rozwiązań uzupełniły bardzo znaczące zarówno dla użytkowników, jak i dla samego producenta rozwiązanie typu wing chowające się za oznaczeniem Nano Hog 4. Jest to rozwiązanie pozwalające na przeniesienie funkcjonalności dużych konsolet do systemu składającego się z komputera wyposażonego w oprogramowanie Hog 4 PC i spiętego z nim za pomocą złącz USB rzeczonego winga. W kwestiach programowych użytkownik otrzymuje dokładnie taką samą funkcjonalność i layout, który może się minimalnie różnić przy wykorzystaniu różnych ekranów komputera (laptop, komputer stacjonarny, komputer typu all in one). Jeżeli chodzi o właściwości sprzętowe, realizator pracujący z urządzeniem Nano Hog 4 otrzymuje: odpowiadający dużym konsoletom serii 4 układ klawiszy, dziesięć faderów playbackowych, cztery enkodery, zestaw klawiszy z bezpośrednim dostępem do najważniejszych elementów oprogramowania, a także znaną z wcześniejszych konsolet producenta grupę głównych przycisków: go, wstecz, pauza. Programowanie i nawigację ułatwia zestaw kursorów, klawiatura numeryczna i dwanaście w pełni konfigurowalnych przycisków użytkownika. Sygnałów możliwych do wypuszczenia z wykorzystaniem zewnętrznych widgetów może być do ośmiu. • Współpracujące oprogramowanie: Hog 4 PC• Wbudowane linie DMX: 4• Linie Art-Net: 4• Maksymalna liczba obsługiwanych linii: 8• Fadery playbacków: 10• Enkodery: 4• Przyciski użytkownika: 12• Manipulatory do oprogramowania: kursory, klawiatura numeryczna• Kraj produkcji: USA  MA Lighting – MA onPC command wingSystem grandMA2 firmy MA Lighting kontynuuje sukces systemu grandMA. Uzupełniono go o dwa urządzenia typu onPC wing pracujące z darmowym oprogramowaniem grandMA2 onPC. MA onPC wing to nie tylko ekonomiczna alternatywa dla pełnej konsolety. Dzięki wyróżniającej system grandMA2 możliwości pracy w sieci wielu użytkowników, zestaw wing plus PC może być także użyty jako dodatkowe stanowisko, równolegle do głównej konsolety (robiące jednocześnie backup całego systemu). Wingi pozwolą też na wygodniejszy pre-programming w warunkach domowych, bez angażowania pełnowymiarowej konsolety. Command wing odpowiada panelowi edycyjnemu konsolety grandMA2; dodatkowo wyposażono go w sekcję egzekutora master z dzielonym crossfaderem, sześć egzekutorów suwakowych 60 mm, sześć egzekutorów klawiszowych oraz suwak grand master i klawisz blackout. Z tyłu command winga umieszczono bogaty zestaw złącz. W standardzie mamy nawet wejście LTC, interfejs MIDI oraz złącze sterowania analogowego. Wing nie ma wejścia dźwięku, które i tak posiada większość komputerów. Dla zachowania płaskiej konstrukcji zrezygnowano z trackballa, który w komputerze łatwo jednak zastąpić myszą lub trackpadem. Licencja onPC wingów nie jest ograniczana liczbą linii DMX, lecz liczbą rzeczywiście sterowanych parametrów. To korzystniejsze dla użytkownika; nie ma konieczności sztucznego upakowywania sygnałów na liniach DMX, nie gra też roli rozdzielczość bitowa parametrów (np. dimmer 8, 16 czy 24 bit to nadal jeden parametr). Każdy z wingów ma licencję na dwa tysiące czterdzieści osiem parametrów, którą można sumować z licencjami innych urządzeń onPC do maksymalnej wartości czterech tysięcy dziewięćdziesięciu sześciu. MA onPC command wing można spiąć z MA onPC fader wing (patrz niżej), uzyskując bardziej rozbudowany sterownik. Samo oprogramowanie grandMA2 onPC ma też dodatkowe okna i funkcje stworzone specjalnie z myślą o używaniu wingów. • Współpracujące oprogramowanie: grandMA2 onPC (darmowe)• Wbudowane gniazda wyjść DMX: 2• Liczba parametrów: licencja programowa 2048, rozszerzalna do 4096• Linie Art-Net: do 256 (zależy od rozmieszczenia parametrów)• Maksymalna liczba obsługiwanych linii: 256 (zależy od rozmieszczenia parametrów)• Suwaki egzekutorów: 6• Enkodery: 4 + pionowa rolka dimmera• Panel użytkownika: klawiatura edycyjna, blok dzielonego crossfadera,blok egzekutorów, klawisze przełączania stron.• Inne manipulatory: grand master i blackout• Kraj produkcji: Niemcy  MA Lighting – MA onPC fader wingFader wing odpowiada znanej z konsolet sekcji egzekutorów z piętnastoma egzekutorami suwakowymi i piętnastoma egzekutorami klawiszowymi. Ten wing również ma licencję programową na dwa tysiące czterdzieści osiem, którą można sumować z innymi licencjami innych urządzeń onPC do maksymalnie czterech tysięcy dziewięćdziesięciu sześciu parametrów. W pracy samodzielnej fader wing dobrze sprawdzi się do odtwarzania wcześniej zaprogramowanego spektaklu, a podczas pracy w sieci jako dodatkowe stanowisko sterowania odtwarzania, które realizuje również backup. MA onPC fader wing można łączyć w zestaw z MA onPC command wing, uzyskując bardziej rozbudowany sterownik. Z tyłu dostępne są cztery gniazda wyjść DMX, gniazdo wejścia USB do łączenia z komputerem oraz dwa specjalne wyjścia USB. Pierwszy specjalny port USB umożliwia połączenie command wing do komputera przez fader wing. Drugie jest przeznaczone do zasilania lampki USB. • Współpracujące oprogramowanie: grandMA2 onPC (darmowe)• Wbudowane gniazda wyjść DMX: 4• Liczba parametrów: licencja programowa 2048, rozszerzalna do 4096• Linie Art-Net: do 256 (zależy od rozmieszczenia parametrów)• Maksymalna liczba obsługiwanych linii: 256 (zależy od rozmieszczenia parametrów)• Suwaki egzekutorów: 15• Panel użytkownika: blok egzekutorów• Kraj produkcji: Niemcy  Martin M2PC oraz M2GOW naszym zestawieniu nie mogło zabraknąć firmy Martin. Chociaż duński producent jest kojarzony przede wszystkim z oprawami oświetleniowymi, ma w ofercie także konsolety. Do najmniejszych można zaliczyć konsoletę M2GO oraz winga M2PC. Wing M2PC to urządzenie łączące się poprzez złącze USB 2.0 z komputerem z zainstalowanym oprogramowaniem Martin M-PC V3. Na panelu winga znajduje się dziesięć playbacków suwakowych, którym towarzyszą po dwa niskie przyciski typu flash i po dwa o wysokim skoku. Ponadto użytkownik ma dyspozycji także cztery enkodery, osiem przycisków z przypisywanymi przez użytkownika funkcjami oraz dość szczególny – jak na urządzenie typu wing – manipulator: dotykowy ekran 3,5'', który pozwala na szybki dostęp do modyfikowanych parametrów. Wing ma wbudowane dwa porty DMX, do których można dodać kolejne dwa gniazda, dodatkowe dwa mogą być dodane jako opcja. Standardowa licencja programowa winga to właśnie cztery linie DMX; można ją rozszerzyć dodatkowymi licencjami lub odpowiednimi urządzeniami, maksymalnie do sześćdziesięciu czterech linii. Martin M2GO wygląda niemal identycznie jak M2PC; podstawową różnicą jest fakt, że na pokładzie M2GO swoje miejsce znalazł dwurdzeniowy komputer przemysłowy, z wbudowanym dyskiem SSD 32 GB, pamięcią RAM 4 GB wyjściami HDMI, VGA, podwójnym gigabitowym Ethernetem na przesyłanie DMX oraz na wingi MaxModules. Standardowo M2GO ma licencję na cztery wyjścia DMX (oraz tyle gniazd wyjść w standardzie), rozszerzalną do ośmiu wyjść DMX. W rozmiarze małego winga otrzymujemy pełnosprawną konsoletę, którą możemy uruchomić również jako M2PC. • Współpracujące oprogramowanie: Martin M-PC V3 (darmowe)• Linie Art-Net: od 4 do 64 (M2PC), od 4 do 8 (M2GO)• Maksymalna liczba obsługiwanych linii: od 4 do 64 (M2PC), od 4 do 8 (M2GO)• Fadery playbacków: 10• Enkodery: 4• Panel użytkownika: klawiatura edytora z enkoderami, sekcja playbacków• Inne manipulatory: ekran dotykowy 3,5''• Kraj produkcji: Dania  Compulite Vector PC WingKonstrukcja typu wing zaproponowana przez firmę Compulite jest rozwiązaniem dedykowanym sympatykom oprogramowania Vector znajdującego się w większych konsoletach tej serii. Pracując z wingiem, użytkownik ma do dyspozycji trochę mniejszą liczbowo paletę funkcji, jednakże efekty możliwe do uzyskania, chociaż w mniejszej skali, mogą być podobne jak w przypadku wykorzystania pełnych konsolet tej serii. Ponadto zestaw komputer plus wing może być rozwiązaniem backupowym, śledzącym na bieżąco zmiany odbywające się na głównej konsolecie. W sumie z wykorzystaniem PC Wing można mieć rozłożonych na stronach do dwustu aktywnych playbacków, do ich uruchamiania służy znajdujące się na pokładzie dziesięć playbacków suwakowych. Ponadto winga zaopatrzono w płaskie pokrętło dimmera (odpowiednik pionowej rolki) znane z konsolet Vector Violet/Ultraviolet oraz pięć enkoderów, które służą do programowania wartości parametrów urządzeń. Użytkownik ma do dyspozycji także sekcję grand master z podświetlanym przyciskiem blackout oraz podświetlany trackball, z pomocą którego można dokonywać precyzyjnych ustawień pan–tilt. Vector PC wing występuje w trzech wariantach: z czterema gniazdami DMX, dwoma gniazdami DMX oraz bez wbudowanych gniazd (wariant oszczędniejszy, gdy dysponujemy już np. konwerterami ePort). • Współpracujące oprogramowanie: Vector PC (darmowe)• Wbudowane gniazda DMX: 4, 2 lub 1• Linie Art-Net: do 16• Maksymalna liczba obsługiwanych linii: do 16 przez Ethernet• Fadery playbacków: 10• Enkodery: 5• Panel użytkownika: klawiatura edytora z enkoderami i pokrętłem dimmera oraz trackballem, sekcja playbacków, przyciski zmiany stron i trybów suwaków, klawisze makr• Inne manipulatory: grand master oraz blackout• Kraj produkcji: Izrael  ChamSys PC Wing CompactBrytyjska firma ChamSys w zestawieniu z takimi markami jak MA Lighting, HES czy Avolites to wciąż producent dużo mniej popularny i odznaczający się znacząco mniejszym stażem na rynku, ale pod wieloma względami porównywany na polu produktów z konkurencją i zawsze odznaczający się bardzo dobrą jakością konstruowanych przez siebie urządzeń, łatwością obsługi i wieloma funkcjami. Pierwszym z linii rozwiązań typu wing produkowanym przez ChamSys jest MagicQ PC Wing Compact. Jest to konstrukcja pracująca w oparciu o system MagicQ PC, będący swego rodzaju połączeniem funkcjonalności i typografii czerpanych z takich konsolet jak GMA pierwszej serii czy Wholehog II. Tym, co od razu rzuca się w oczy, jest bardzo nieskomplikowany, czytelny i prosty interfejs oraz duża liczba rozwiązań, urządzeń i systemów, w których może pracować omawiany wing. Układ MagicQ PC Wing Compact podzielony został na część programową i playbackową. Realizację tych procesów ułatwia użytkownikowi: dwanaście faderów, osiem enkoderów, zestaw przycisków obsługujących: szybkie przywoływanie grup, przełączanie stron i makra. Prosto z urządzenia realizator otrzymuje dwie linie DMX, których w sumie może być do sześćdziesięciu czterech. • Współpracujące oprogramowanie: MagicQ PC/Linux/MAC• Wbudowane linie DMX: 2• Linie Art-Net: do 64• Maksymalna liczba obsługiwanych linii: 64• Fadery playbacków: 10 + grand master, cross fade• Enkodery: 8• Przyciski wyzwalania (choose, go, pause, back, flash): na kanałach i w sekcji głównej• Inne manipulatory: przyciski fan odd, even, single, all• Kraj produkcji: Wielka Brytania  Chamsys MagicQ Maxi WingMagicQ Maxi Wing jest największą propozycją z oferty rozwiązań typu wing brytyjskiego producenta. Do podstawowych różnic względem mniejszego MagicQ PC Wing należą przede wszystkim: większa liczba bezpośrednich wyjść DMX, bo jest ich tutaj cztery, oraz znacząco większa liczba przycisków ułatwiających zarówno programowanie, jak i szybki dostęp do poszczególnych elementów w trakcie samej realizacji. Wśród tych dodatkowych przycisków znajdują sią kursory, klawiatura numeryczna oraz klawisze bezpośredniego dostępu. Podobnie jak mniejszy brat, MagicQ również został wyposażony w enkodery, których tutaj również jest osiem. Oprócz dziesięciu egzekutorów suwakowych, towarzyszących im przycisków select, play, pause oraz flash, użytkownik ma do dyspozycji zestaw dwóch faderów, z których jeden to grand master, drugi sub master, a prócz nich jest także cross fade. Należy zauważyć, że MaxiWing w pełni odzwierciedla interfejs przycisków z pełnowymiarowej konsolety. • Współpracujące oprogramowanie: ChamSys MagicQ PC, Linux, MAC• Wbudowane linie DMX: 4• Linie Art-Net: do 64• Maksymalna liczba obsługiwanych linii: 64• Fadery playbacków: 10 + sub master, grand master, cross fade• Enkodery: 8• Przyciski wyzwalania (choose, go, pause, back, flash): komplet• Manipulatory do nawigacji: kursory, klawiatura numeryczna, przyciski przełączania stron, klawisze bezpośredniego dostępu• Inne manipulatory: przyciski fan odd, even, single, all• Kraj produkcji: Wielka Brytania PodsumowanieJak widać, rynek rozwiązań typu wing jest niezwykle bogaty i w zasadzie każdy producent posiada w swojej ofercie tego rodzaju konstrukcję. Oczywiście wybór jednego właściwego systemu będzie związany z wieloma czynnikami: ceną, specyficznymi funkcjami, ale nie ma się co oszukiwać – głównym parametrem, który zadecyduje o wyborze tego jednego modelu przez danego realizatora, będzie doświadczenie wyniesione z pracy z dużą konsoletą danego producenta. Taki sposób działania jest zresztą wpisany w samą filozofię rozwiązań typu komputer plus wing. Po pierwsze, mają one dać użytkownikowi funkcjonalności jak najbardziej zbliżone do dużych konsolet, ale w miejscach, gdzie nie ma miejsca, budżetu czy też skomplikowanie systemu nie wymaga zastosowania większej niż liczba kilku linii DMX. Po drugie, bardzo ważnym czynnikiem decydującym o wejściu właśnie w rozwiązanie komputer i dedykowany do danego oprogramowania wing jest możliwość swobodnego przewożenia w „nieco większym plecaku” swojego stanowiska pracy. Wpisują się w to także inne nieprzecenione zalety, m.in. możliwość pracy w domu, z wizualizerem i późniejsze szybkie przejście na dużą konsoletę, co także będzie ułatwione dzięki doświadczeniom wyniesionym z pracy z wingiem (układ klawiszy, topografia konsoli, rozlokowanie sekcji, filozofia pracy). Mówiąc o wingach oświetleniowych, należy zwrócić również uwagę na kwestię komputera który może w sposób kluczowy przełożyć się na stabilność, szybkość i płynność pracy, a co za tym idzie – powodzenia programowania, projektowania czy (o zgrozo!) już samej realizacji! Użytkownicy posługujący się w codziennej pracy właśnie wingiem najczęściej odwołują się do komputerów z dotykowym ekranem firmy Shuttle, wskazując je jako najbardziej stabilne i funkcjonalne. W dobie rozwoju technologii IT może to tak naprawdę być każdy komputer – byle stabilny, szybki i co najważniejsze, dedykowany tylko do zadań oświetleniowych, a więc niezaśmiecony dodatkowymi aplikacjami. Podsumowując, czasem warto poszukać rozwiązań innych niż stare i sprawdzone, bo mogą się one okazać dużo tańsze, łatwiejsze w obsłudze i mniejsze, przy równoczesnym zachowaniu pełnej funkcjonalności, czego najlepszym przykładem są właśnie PC wingi.