W poprzednich numerach MiT poznaliśmy podstawy działania i charakterystykę urządzeń GDS ArcSystem oraz typy opraw opartych na diodach LED. Czas na komponenty niezbędne do połączenia wszystkich elementów w spójny system.a
W poprzednich numerach MiT poznaliśmy podstawy działania i charakterystykę urządzeń GDS ArcSystem oraz typy opraw opartych na diodach LED. Czas na komponenty niezbędne do połączenia wszystkich elementów w spójny system. ArcMesh, bo taką nazwę nosi sieć tworzona z produktów GDS, to najciekawsza z propozycji tej brytyjskiej firmy. Jest jednocześnie rozwiązaniem, które dało impuls do powstania firmy. Jej twórcy, Matthew Lloyd i Richard Cuthbert, zwrócili uwagę na problemy, jakie stwarza modyfikacja istniejącej sieci elektrycznej, szczególnie w obiektach objętych nadzorem konserwatora zabytków. O ile funkcjonująca instalacja pozwala kontrolować jasność konwencjonalnych źródeł światła, to aby podobny efekt uzyskać w przypadku źródeł LED, potrzebna jest dodatkowa instalacja sygnału sterującego. W zabytkowych teatrach wykonanie tego typu prac często łączy się z szeregiem trudnych do przeprowadzenia i czasochłonnych postępowań formalnych. Dlatego też GDS proponuje oparcie się na sterowaniu za pośrednictwem sieci bezprzewodowej. Producent przewidział jednocześnie możliwość sterowania przewodowego i każde z oferowanych urządzeń udostępnia złącza do klasycznego, przewodowego sygnału DMX.Jak już wspominaliśmy w poprzednim numerze, większość opraw pod- i natynkowych GDS formą i rozmiarami odpowiada istniejącym na rynku produktom. Bez kłopotu wymienimy zatem istniejące standardowe oprawy na zaawansowane, oparte na diodach LED. Aby nimi sterować, możemy albo skorzystać ze zwykłego przewodu DMX, albo z sieci utworzonej na bazie komponentów GDS za pośrednictwem protokołu ZigBee w ramach sieci ArcMesh. Bezprzewodowe elementu ArcSystemu pracują w nielicencjonowanym paśmie ISM 2,4 GHz, który jest zgodny ze standardem IEEE802.15.4. Pasmo to jest współdzielone z innymi technologiami, takimi jak Wi-Fi (WLAN), Bluetooth czy bezprzewodowe transmitery AV. Jednak ArcSystem korzysta w paśmie z kanałów 15, 20, 25 i 26, co w efekcie nie powoduje interferencji z sieciami WLAN oraz pozostałymi. Bez zagłębiania się w szczegóły działania sieci radiowych, w przypadku wystąpienia jakiegokolwiek konfliktu w przestrzeni radiowej istnieje możliwość przekonfigurowania sieci ArcMesh, tak aby wyeliminować powstałą interferencję.Sercem sieci, nazywanej ArcMesh, jest nadajnik (transmiter) TX-1. Zapewnia bezprzewodowy przesył danych do wszystkich komponentów systemu w obiektach na dystansie 100–120 m. Oczywiście przed instalacją wskazane jest przeprowadzenie wstępnego pomiaru, jednak w przypadku jakichkolwiek ograniczeń zasięgu nadajnika sieć rozszerzana jest przez montaż dodatkowego transmitera lub wykorzystanie zainstalowanych opraw jako przekaźnika sygnału. Jeśli z jakichś względów część opraw znajdzie się poza bezpośrednim zasięgiem nadajnika TX-1, sygnał do niej może zostać przekazany do kolejnych przez moduły wbudowane w oprawę. Domyślnie funkcja ta nie jest uruchomiona, aby nie generować zbędnego ruchu w przestrzeni radiowej. Transmiter TX1 wraz z oprogramowaniem Commissioning Tool umożliwia bezprzewodową konfigurację każdego odbiornika ArcSystemu, zapewniając takie funkcje jak podział na strefy, adresowanie, ustawianie poziomów oświetlenia, zdalne testowanie odbiorników oraz konfigurację parametrów pracy w sieci bezprzewodowej.Wykres kierunkowości anteny 5 dB, standardowo montowanej w transmiterze TX1 (istnieje możliwość zastosowania innych anten). Aby dane przesyłane za pośrednictwem TX-1 znalazły swojego adresata, każda oprawa musi zostać wyposażona w sterownik z odbiornikiem sygnału bezprzewodowego. Dla opraw na- i podtynkowych typu MR 16, 1 Cell Small i 1 Cell Large przygotowano sterowniki stałoprądowe D1 (dla dwóch „małych” opraw lub jednej 1 Cell Large) lub D4, stanowiący połączenie czterech pojedynczych sterowników w jednej obudowie. Do poprawnego działania potrzebują tylko i wyłącznie zasilania sieciowego 90–240 VAC; sterowanie bezprzewodowe odbywa się za pośrednictwem wbudowanej anteny, a przewodowe DMX poprzez złącza RJ45.W przypadku naświetlaczy z kilkoma źródłami światła, takimi jak 2, 4 i 8 Cell, sterownik wraz z modułem nadawczo-odbiorczym zamontowany jest w obrębie obudowy. W przypadku sterowania bezprzewodowego oprawy do poprawnego włączenia się do sieci ArcMesh potrzebują tylko zasilania sieciowego 80–230 VAC.Załączanie oświetlenia w obiekcie odbywa się poprzez panel użytkownika z wbudowanymi ośmioma przyciskami sterującymi (8 Button). Do każdego z przycisków możemy przypisać jedną z dwudziestu czterech wcześniej przygotowanych i zaprogramowanych w TX1 pamięci. Panel 8 Button wymaga jedynie zasilania sieciowego, komunikacja z TX1 odbywa się bezprzewodowo w ramach sieci ArcMesh. Istnieje możliwość blokady panelu z poziomu głównej konsoli oświetleniowej i przejęcia przez nią funkcji sterowniczych. Uniemożliwia to przypadkowe (bądź celowe) wywołania którejś ze scen przypisanych do panelu 8 Button w trakcie trwania przedstawienia. W danym obiekcie można zamontować więcej niż jeden panel 8 Button – w zależności od potrzeb użytkownika, a do każdego można przypisać różne programy.Konfiguracja systemu odbywa się za pośrednictwem prostego w obsłudze, bezprzewodowego interfejsu USB o nazwie Commissioning Tool. To urządzenie, mające postać pendrive’a zawierającego w sobie antenę, umożliwia bezpośredni dostęp do instalacji ArcSystem poprzez łatwy w nawigacji graficzny interfejs użytkownika. Umożliwia zmianę opcji (ID urządzeń, nazwa, adresowanie DMX, grupowanie, ustawianie minimalnych i maksymalnych poziomów jasności urządzenia itp.) oraz zdefiniowanie piętnastu równolegle działających sieci w jednym obiekcie. Każda z nich pozwala sterować niezależnie sześćdziesięcioma czterema grupami urządzeń. Korzystanie z oprogramowania Commissioning Tool nie jest wymagane do bieżącego użytkowania systemu, służy nam ono jedynie na etapie instalacji oraz zmian w konfiguracji. Do obsługi Commissioning Tool wystarczy zwykły laptop klasy PC.Dodatkową zaletą ArcSystemu jest fakt, że oprawy wchodzące w jego skład mogą funkcjonować jako oświetlenie awaryjne. Wykorzystujemy w tym przypadku wersje transmitera TX-1 i opraw z pojedynczym lub kilkoma źródłami światła (2, 4 i 8 Cell) z dodatkowym wejściem dla zasilania awaryjnego. Dzięki temu możemy wykorzystać istniejące w obiekcie zasilanie awaryjne, takie jak np. zespół baterii zasilania awaryjnego czy agregat prądotwórczy, i spowodować reakcję posiadanych źródeł światła LED na utratę zasilania. Ponadto ArcSystem może reagować w zaprogramowany za pośrednictwem Commissioning Tool sposób na sygnały z instalacji przeciwpożarowej czy antywłamaniowej lub z czujników ruchu.Istota ArcSystemu – dzieła firmy GDS, jest składową kilku unikalnych funkcji, rzadko spotykanych w istniejących rozwiązaniach w przypadku oświetlenia audytoryjnego. To źródła światła oparte o energooszczędną i ekonomiczną technologię LED o parametrach bardzo zbliżonych jakością do standardowego oświetlenia żarowego; dodatkowo dającą użytkownikowi możliwość sterowania jasnością od 100 do 0% o płynności niespotykanej w dotychczasowych rozwiązaniach funkcjonujących na rynku. Tym, co czyni ArcSystem wyjątkowym, jest opisany powyżej ArcMesh – sieć łącząca wszystkie oprawy w jeden system, praktycznie dowolnie konfigurowalny i dający duże możliwości rozbudowy lub zmian opraw bez konieczności modyfikacji istniejącej instalacji elektrycznej czy też tworzenia dodatkowych jej elementów. To rozwiązanie kompletne, u podstaw którego leżą zastane kłopoty pojawiające się w teatrach, filharmoniach, a które może być z powodzeniem stosowane również w salach widowiskowych, ośrodkach kultury, muzeach, hotelach czy restauracjach. Tekst i zdjęciaGrzegorz Sikorski
